Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τις συναισθηματικές διαταραχές
Συναισθηματικές διαταραχές
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗΣ
Αγχώδεις διαταραχές
Ειδικές φοβίες
Οι πιο συνήθεις τύποι ειδικής φοβίας είναι:
- Η φοβία για τα ζώα και τα έντομα
- Η φοβία για φυσικά φαινόμενα όπως οι κεραυνοί, οι αστραπές κλπ
- Η φοβία για το αίμα, τις ενέσεις και τους τραυματισμούς
- Φοβία για ειδικές καταστάσεις όπως για παράδειγμα η πτήση με αεροπλάνο, χρήση του ανελκυστήρα, οι κλειστοί χώροι όπως είναι και το σχολείο, το πέρασμα απο μια γέφυρα κλπ
- Τέλος, έχουμε μια επιπλέον κατηγορία για άλλες φοβίες όπως ο φοβος πνιγμόυ, το πέσιμο, ο φόβος για μόλυνση, για τους κλόουν κλπ
Κριτήρια:
- Πρώτο κριτήριο είναι να υπάρχει επίμονος και παράλογος φόβος για συγκεκριμένα γεγονότα ή αντικείμενα.
- Δεύτερο κριτήριο, είναι η ακραία αγχώδης αντίδραση με κριση πανικου σαν απάντηση στην κατάσταση που του προκαλεί την φοβία.
- Τρίτο κριτήριο να έχει τάση αποφυγής της κατάστασης ή του αντικειμένου ή ακραία ενόχληση.
- Τέταρτο κριτήριο είναι να υπάρχει έντονη δυσφορία για την ύπαρξη της φοβίας ή να παρεμποδίζεται η λειτουργία της καθημερινότητάς του.
- Τέλος, ένα πολύ σημαντικό κριτήριο είναι να διαρκεί η φοβία του παιδιού τουλάχιστον για 6 μήνες.
Άγχος αποχωρισμού
Το παιδί βιώνει σημαντική δυσφορία όταν του ζητείται να εμπλακεί σε δραστηριότηταπου προϋποθέτει απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον. Το παιδί με Α.Α. γίνεται πολύ απαιτητικό και φορτικό.
Κριτήρια:
- Υπερβολική δυσφορία στον αποχωρισμό
- Υπερβολικοί φόβοι ότι το άτομο που το φροντίζει θα πάθει κάποιο ατύχημα ή κακό
- Ανησυχία ότι κάποιο γεγονός θα προκαλέσει αποχωρισμό στο μέλλον
- Άρνηση σχολείου
- Φόβος παιδιού ότι θα μείνει μόνο του (χωρίς αυτόν που το φροντίζει)
- Απροθυμία να κοιμηθεί μόνο ή εντός σπιτιού
- Εφιάλτες σχετικά με αποχωρισμό
- Επαναλαμβανόμενες σωματικές ενοχλήσεις (πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι)
Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ)
Το παιδί εμφανίζει υπερβολική ανησυχία και άγχος (για την οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο, την υγεία και επιδόσεις του) και δυσκολεύεται να ελέγξει την ανησυχία του. Η ανησυχία του εμφανίζεται περισσότερες ημέρες από ό,τι δεν εμφανίζεται και είναι παρούσα για 6 μήνες.
Κριτήρια:
- Αεικινησία / Νευρικότητα
- Προβλήματα συγκέντρωσης
- Ευκόλη κόπωση
- Μυϊκή εντάση
- Ευερεθιστικότητα
- Προβλήματα ύπνου
Ιδιοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΑΔ)
Οι έφηβοι βιώνουν επίμονες, επαναλαμβανόμενες και ενοχλητικές εμμονές (σκέψεις) και ψυχαναγκασμούς (συμπεριφορές) που διαρκούν υπερβολικά (περισσότερο από 1 ώρα) σε ημερίσια βάση και δυσκολεύουν τη φυσιολογική καθημερινή λειτουργικότητα.
Οι εμμονές και οι ψυχαναγκασμοί περιστρέφονται γύρω από θέματα όπως:
- Μόλυνση (υπερβολική καθαριότητα, πλύσιμο χεριών, ντους, βούρτσισμα δοντιών)
- Ασφάλεια (ελέγχει τις πόρτες, κλειδώνει κλπ)
- Έμμονη ενασχόληση με την τάξη και τη συμμετρία (ευθυγράμμιση, τακτοποίηση)
- Επαναλαμβανόμενες τελετουργίες (τελετουργικό μέτρημα ή άγγιγμα αντικειμένων)
- Αποθησαύριση (συλλέγει άχρηστα αντικείμενα, λαστιχάκια, συνδετήρες κλπ)
- Ψυχαναγκαστική δημιουργία καταλόγων (φτιάχνει / αλλάζει καταλόγους)
Κοινωνική φοβία
Υπάρχει φόβος αμηχανίας που συχνά καταλήγει σε αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων ή δημόσιας εμφάνισης ή αν δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί η παρουσία του ατόμου σε κοινωνικές καταστάσεις καταλήγει σε ακραίο άγχος, που οφείλεται στην ανησυχία του ατόμου για το ενδεχόμενο αμηχανίας.
Κριτήρια:
- Χρειάζεται να διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες.
- Παρουσία φυσιολογικών κοινωνικών αντιδράσεων σε οικείες καταστάσεις (με γνωστούς ανθρώπους)
- Ο φόβος της αμηχανίας και το άγχος να εκδηλώνονται σε πολλές καταστάσεις που περιλαμβάνουν τόσο ενήλικες όσο και συνομιλήκους
Διαταραχή πανικού
Το άτομο υποφέρει από επαμαλαμβανόμενες ή απροσδόκητες κρίσεις πανικού. Όταν η διαταραχή πανικού συνοδεύεται από το φόβο του ατόμου να βγει έξω σε δημόσιους χώρους τότε υπάρχει διαταραχή πανικού με αγοραφοβία.
Κριτήρια:
- Ναυτία
- Ταχυπαλμία
- Γρήγορη αναπνοή
- Ακραίες θερμοκρασίες (εξάψεις / πάγωμα)
Μετατραυματικό στρες
Το άτομο έχει έρθει αντιμέτωπο με ένα τραυματικό γεγονός και αντιδρά σε αυτό με αποδιοργανωμένες και διαταραγμένες συμπεριφορές.
Κριτήρια:
- Να γίνει αναγνώριση του τραυματικού γεγονότος
- Αναβίωση του γεγονότος
- Αποφυγή ερεθισμάτων που σχετίζονται με το γεγονός και μούδιασμα
- Επίμονα συμπτώματα αυξημένης διέγερσης
- Διάρκεια για περισσότερο από 1 μήνα
Διαταραχές διάθεσης - Μονοπολική
Μείζων Καταθλιπτική διαταραχή (ΜΚΔ)
Το άτομο περνά ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο.
Κριτήρια:
- Διάρκεια τουλάχιστον 2 εβδομάδων
- Καταθλιπτική διάθεση η ευερεθιστότητα
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για καθημερινές δραστηριότητες
- Σημαντική απώλεια ή πρόσληψη βάρους
- Αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος
- Υπερβολικές σκέψεις / Συναισθήματα αναξιότητας ή υπερβολικό και λανθασμένο αίσθημα ενοχής
- Αδυναμία συγκέντρωσης / Έλλειψη προσοχής / Αναποφασιστικότητα
- Ψυχοκινητική υπερδιέγερση ή επιβράδυνση
- Κούραση, απώλεια ενεργητικότητας
Δυσθυμική διαταραχή
Καταθλιπτική διάθεση (απώλεια ενδιαφέροντος, ανηδονία) ή ευερεθιστότητα.
Κριτήρια:
- Διάρκεια ενός χρόνου
- Προβλήματα όρεξης
- Αϋπνία ή υπερυπνία
- Χαμηλή ενεργητικότητα ή κόπωση
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Ανεπαρκής συγκέντρωση / λήψη αποφάσεων
- Συναισθήματα απελπισίας
Διαταραχές διάθεσης - Διπολική - Αυτοκτονία
Διπολική διαταραχή
Πρόκειται για σοβαρή μορφή ευερεθιστότητας που συνδέεται με επίμονες συμπεριφορές που προξενούν μεγάλα προβλήματα και συχνά βίαια ξεσπάσματα. Οι επιθετικές εκτός ελέγχου συμπεριφορές, καταλήγουν συχνά και σε επιθέσεις εναντίον άλλων. Σε άλλες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να φέρεται σαν "μεθυσμένο" (Υψηλού κινδύνου συμπεριφορά, σύγχυση ιδεών, ακατάπαυστη ομιλία κ.α.)
Αυτοκτονία
Οι έφηβοι που σκέφτονται ή σχεδιάζουν να αυτοκτονήσουν και έχουν αυτοκτονικές σκέψεις (αυτοκτονικός ιδεασμός). Δεν καταλήγουν όλοι οι αυτοκτονικοί ιδεασμοί σε απόπειρα αυτοκτονίας.
Προειδοποιητικά σήματα στα μικρότερα παιδιά:
- Φυγή από το σπίτι
- Ξεσπάσματα & εκρήξεις θυμού
- Μικρή ανοχή στη ματαίωση
- Κοινωνική απόσυρση, μοναξιά & αυτοκριτική
- Έμμονη ενασχόληση με το θάνατο (ζωγραφιές, ιστορίες)
- Υπερευαισθησία στην κριτική
Κλείσε ένα ραντεβού με την Παιδοψυχολόγο Ελισάβετ Φαρδέλλα
